بررسی رابطه علیت بین توسعه مالی، باز بودن تجاری و رشد اقتصادی: مقایسه دو کشور ایران و نروژ

دستیابی به رشد اقتصادی یکی از مهمترین اهداف اقتصادی کشورها است و برای نیل به این هدف، شناخت عوامل تاثیر گذار بر آن، بسیار مهم می باشد. توسعه مالی و باز بودن تجاری، دو عامل بسیار مهم موثر بر رشد اقتصادی هستند. بررسی ها در این مورد نشان داده که در دهه های 1970 و 1980 اکثر اقتصاددانان همواره به ارتباط بین توسعه مالی و رشد اقتصادی تاکید داشتند، اما بعد از اجرای سیاست های آزادسازی مالی و وقوع بحران های پولی و بانکی، دیدگاه های اولیه مورد بازبینی قرار گرفت. از سوی دیگر باز بودن تجاری نیز، یکی دیگر از عوامل تاثیر گذار بر رشد اقتصادی است. در این مطالعه بعد از مرور دیدگاه های فوق، به بررسی رابطه علیت بین توسعه مالی، باز بودن تجاری و رشد اقتصادی در دو کشور نفتی ایران و نروژ با استفاده ازمدل تصحیح خطای برداری (vecm) پرداخته شده است. برای توسعه مالی از دو شاخص نسبت حجم پول به gdp و نسبت اعتبارات اعطایی به بخش خصوصی به gdp استفاده و برای نشان دادن باز بودن تجاری و رشد اقتصادی نیز، دو شاخص شدت تجاری و تولید ناخالص داخلی سرانه مورد استفاده قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان می دهد که در اقتصاد ایران، شاخص های نسبت حجم پول به تولید ناخالص داخلی و نسبت اعتبارات اعطایی به بخش خصوصی به تولید ناخالص داخلی، علیت کوتاه مدت رشد اقتصادی است. همچنین رابطه علیت از سمت شدت تجاری به سوی رشد اقتصادی نیز برقرار است. در بلند مدت نیز بین هر دو شاخص توسعه مالی و رشد اقتصادی رابطه علیت دو طرفه مورد تایید قرار گرفته است. همچنین در اقتصاد نروژ، شاخص اعتبارات اعطایی به بخش خصوصی علیت کوتاه مدت رشد اقتصادی را توضیح داده و در بلند مدت نیز این رابطه مورد تایید قرار گرفته است. بنابراین می توان گفت که در ایران دیدگاه طرف عرضه صادق بوده اما در اقتصاد نروژ دیدگاه طرفه تقاضا مورد تایید قرار می گیرد.